Dziś przedstawię jak wygląda koniugacja czasownika dla czasu teraźniejszego (ενεστώτας) w stronie czynnej (ενεργητική φωνή) i trybie orzekającym (οριστική έγκλιση).
Czasu teraźniejszego używamy do opisywania sytuacji i stanów;
a) które dzieją się “teraz”, w danej chwili:
Εγώ τώρα τρώω το μεσημεριανό μου.
b) w niektórych przysłowiach, przedstawiając “ogólne prawdy”:
Όποιος βιάζεται σκοντάφτει.
c) dla wyrażania bliskiej przyszłości:
Αύριο φεύγω για τη Σάμο.
d) do wyrażania przeszłości:
Καθώς περπατούσα χθες στον δρόμο, βλέπω ξαφνικά την Αθηνά.
TWORZENIE ZDAŃ W CZASIE TERAŹNIEJSZYM
W języku greckim występują dwie grupy koniugacji, według których odmieniamy czasowniki:
- Koniugacja pierwsza (Α’ συζυγία). Należy do niej większość czasowników. Charakteryzują się one tym, ze nie są akcentowane na ostatniej sylabie. Ich akcent pada na przedostatniej sylabie w pierwszej osobie czasu teraźniejszego trybu orzekającego strony czynnej oraz na trzeciej sylabie od końca w pierwszej osobie czasu teraźniejszego strony bierno-zwrotnej.
- Koniugacja druga (β’συζυγία). Należą tu czasowniki, które zawsze są akcentowane na ostatniej sylabie w pierwszej osobie czasu teraźniejszego strony czynnej oraz na przedostatniej sylabie w pierwszej osobie czasu teraźniejszego strony bierno-zwrotnej.
Wyróżniamy tu dwie podgrupy:
- pierwsza (α’τάξη), gdzie kluczową literą (w trzeciej osobie liczby pojedynczej trybu oznajmiającego) jest –ά,
- druga (β’τάξη), gdzie kluczowymi literami (w trzeciej osobie liczby pojedynczej trybu oznajmiającego) są –εί.
Warto również dodać, iż w jezyku nowogreckim funkcję bezokolicznika (απαρέμφατο) przejmuje forma czasownika w pierwszej osobie liczby pojedynczej (czasu teraźniejszego w trybie oznajmiającym i stronie czynnej).
KONIUGACJA PIERWSZA - Α’ΣΥΖΥΓΊΑ (Ενεστώτας, οριστική έγκλιση)
Do tej grupy należą takie czasowniki jak:
Έχω- mieć γράφω- pisać βλέπω- widzieć μαθαίνω- uczyć się καταλαβαίνω- rozumieć φεύγω- odchodzić κάνω- robić περιμένω- czekać πηγαίνω- iść διαβάζω- czytać, uczyć się μαγειρεύω- gotować | αγοράζω- kupować πλένω- myć θέλω- chcieć μένω- mieszkać αλλάζω- zmieniać σβήνω- gasić φτάνω- dosięgać χάνω- gubić δουλεύω- pracować αρχίζω- zaczynać κλέβω- kraść | παίζω- grać, bawić się ταξιδεύω- podróżować φωνάζω- krzyczeć παίρνω- brać κλείνω- zamykać ανοίγω- otwierać τρέχω- biegać πίνω- pić διαλέγω- wybierać σπουδάζω- studiować ρίχνω- rzucać |
W celu odmiany danego czasownika należy wyrzucić ostatnią literę wyrazu –ω i dodać odpowiednią dla danej osoby koncówkę:
OSOBA | CZASOWNIK | KOŃCÓWKA |
εγώ | γράφω | -ω |
εσύ | γράφεις | -εις |
αυτός, αυτή, αυτό | γράφει | -ει |
εμείς | γράφουμε | -ουμε |
εσείς | γράφετε | -ετε |
αυτοί, αυτές, αυτά | γράφουν | -ουν |
KONIUGACJA DRUGA - Β’ΣΥΖΥΓΊΑ (Ενεστώτας, οριστική έγκλιση)
pierwsza grupa - α’τάξη
Do tej grupy należą takie czasowniki jak:
μελετώ- studiować χτυπώ- uderzać μιλώ- mówić πηδώ- skakać πονώ- boleć χαιρετώ- witać φορώ- nosić τολμώ- odważać się τιμώ- szanować, honorować | περπατώ- iść μεθώ- upijać się περνώ- przechodzić κολυμπώ- pływać γελώ- śmiać się αγαπώ- kochać διψώ- być spragnionym εκτιμώ- doceniać βοηθώ- pomagać ξεκινώ- zaczynać | πετώ- latać μετρώ- liczyć ρωτώ- pytać σπαταλώ- marnować ζητώ- pytać o coś κρατώ- utrzymywać, trzymać ξεχνώ- zapominać πουλώ- sprzedawać σταματώ- zatrzymać |
W celu odmiany danego czasownika należy wyrzucić ostatnią literę wyrazu –ώ i dodać odpowiednią dla danej osoby koncówkę:
OSOBA | CZASOWNIK | KOŃCÓWKA |
Εγώ | Αγαπώ (αγαπάω) | -ώ (-άω) |
Εσύ | Αγαπάς | -άς |
αυτός, αυτή, αυτό | Αγαπά | -ά |
Εμείς | Αγαπούμε (αγαπάμε) | -ούμε (-άμε) |
Εσείς | Αγαπάτε | -άτε |
αυτοί, αυτές, αυτά | Αγαπούν (αγαπάνε) | -ούν (-άνε) |
Wszystkie czasowniki w tej grupie mają dwie formy, z wyjątkiem drugiej osoby (w liczbie pojedynczej i mnogiej). Z tego też względu bezokolicznikiem może być αγαπώ bądź αγαπάω.
KONIUGACJA DRUGA - Β’ΣΥΖΥΓΊΑ (Ενεστώτας, οριστική έγκλιση)
druga grupa - β’τάξη
Do tej grupy należą takie czasowniki jak:
αργώ– spóźniać się αδιαφορώ- być obojętnym na ακολουθώ- śledzić συγχωρώ- wybaczać περιφρονώ- gardzić ζω- żyć απορώ- zastanawiać się απασχολώ- zatrudniać καλώ- zapraszać παρακολουθώ- śledzić χρησιμοποιώ- używać | ομολογώ- przyznać ικανοποιώ- zadowalać διατηρώ- utrzymywać προσπαθώ- próbować θεωρώ- uważać że συγκινώ- wzruszać οδηγώ- prowadzić πληροφορώ- informować πληρώ- wypełniać ταχυδρομώ- wysyłać τηλεφωνώ- telefonować | κατηγορώ- oskarżać αδικώ- być niesprawiedliwym επικοινωνώ- komunikować się εξηγώ- tłumaczyć εξυπηρετώ- usługiwać παρηγορώ- pocieszać τιμωρώ- karać ενοχλώ- przeszkadzać δημιουργώ- tworzyć κατοικώ- mieszkać, żyć |
W celu odmiany danego czasownika należy wyrzucić ostatnią literę wyrazu –ώ i dodać odpowiednią dla danej osoby koncówkę:
OSOBA | CZASOWNIK | KOŃCÓWKA |
Εγώ | οδηγώ | -ώ |
Εσύ | οδηγείς | -είς |
αυτός, αυτή, αυτό | οδηγεί | -εί |
Εμείς | οδηγούμε | -ούμε |
Εσείς | οδηγείτε | -είτε |
αυτοί, αυτές, αυτά | Οδηγούν | -ούν |
Źródła:
1) Χρ. Κλαιρης, Γ. Μπαμπινιωτης, «Συνοπτικη γραμματικη της νεας ελληνικης», Ελληνικα γραμματα, Αθηνα 2007.
2) “Learn greek without a teacher”, Διαγορας εκδοσεις
Jak fajnie, kolejny polski blog wspomagający naukę greckiego:) Bardzo mnie to cieszy:) Mam nadzieję, że nie będziesz miała nic przeciwko temu, by dodać Twojego bloga do linków u mnie?
OdpowiedzUsuńbedzie mi bardzo milo :))) dziekuje!
OdpowiedzUsuńNo to super:) Akurat jestem na etapie przekopywania wszystkich materiałów i sortowania w jakieś przystępne grupy. Na blogi też przyjdzie kolej:)
OdpowiedzUsuńBardzo mi pomaga, akurat uczę się języka greckiego i odmiana czasowników jest bardzo ważna. Ten blog jest bardzo podobny.
OdpowiedzUsuńSuper! Bardzo przydatny jest ten blog. Pomaga bardzo jak się uczy podstaw greckiego. :)
OdpowiedzUsuń